1856 Paris Barış Antlaşması ve Osmanlı İmparatorluğunun Dış İlişkilerine Etkisi

1856 Paris Barış Antlaşması ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Dış İlişkilerine Etkisi Siyasi Tarih Ders Ödevi Öğretim Görevlisi : (E.) Alb. Dr. Rifat UÇAROL İÇİNDEKİLER 1 GİRİŞ 3 2 KIRIM SAVAŞI (1853-1856) 3 2.1 Savaşın Sebepleri 3 2.2 Savaşın Anlamı ve Önemi 5 2.3 Savaşın Başlaması ve Gelişmesi 6 3 PARIS KONGRESİ ÖNCESİNDE DEVLETLERİN DURUMU 9 4 PARIS KONGRESİ’NE İŞTİRAK EDEN DEVLETLER 10 5 PARİS KONGRESİ VE ANTLAŞMASI (30 MART 1856) 11 5.1 Paris Antlaşmasının Hükümleri 14 5.2 Paris Antlaşmasının Genel Sonuçları 19 6 PARİS ANTLAŞMASINDAN HEMEN SONRA OSMANLI DEVLETİ’NİN DURUMU 20 7 OSMANLI DIŞ POLİTİKASI 21 8 SONUÇ 29 KAYNAKLAR 32 1 GİRİŞ Kırım Savaşı’nın sonunda Paris Antlaşması 1856 yılında imzalanmıştır. Bu tarihten sonra Osmanlı İmparatorluğu batılı devletler tarafından resmen tanınmaktadır. Bu ödev ile önce Kırım Savaşı’nın nedenleri ve savaş, sonra Paris Antlaşması ile kabul edilen maddeler ve son olarak da bu antlaşmanın Osmanlı İmparatorluğunun dış ilişkilerine etkisi incelenmiştir. 2 KIRIM SAVAŞI (1853-1856) Şekil 1. Kırım Savaşı (Kaynak: Microsoft Encarta Encyclopedia 2000) 2.1 Savaşın Sebepleri Kırım savaşı, Osmanlı Devletinin toprak bütünlüğünün korunması isteğinden çok, Avrupa’ya özgü düşüncelerle yürütüldü ve önemli olan Avrupa’nın siyasal statüsüydü. İngiltere için önem taşıyan Avrupa’daki güç dengesinin korunmasıydı ve bunun için savaştı. Daha önce görüldüğü gibi, İngiltere, “Yakındoğu sorunu”nun önemini geç anlamış olmakla birlikte, bu tarihe gelindiğinde, Osmanlı imparatorluğu üzerinde Rus koruyuculuğunun, Mısır üzerinde Fransız koruyuculuğu kadar tehlikeli olabileceğini kavramıştı. Dolayısıyla, ister birlikte, ister tek tek olsun Rusya ve Fransa’nın Osmanlı Devleti hakkındaki özel niyetlerine karşı çıkmak, 19. yüzyılın geriye kalan bölümünde İngiliz dış politikasının temel ilkesi durumuna geldi. İngiltere’ye göre, Avrupa’nın siyasal statüsünde değişiklik, bir büyük devletin tek yanlı iradesiyle değil, ancak “Avrupa uyumu içinde diplomasi yoluyla yapılabilirdi. Ayrıca, 1849 yılında Macar ayaklanmasının Rusya tarafından kanlı bir biçimde bastırılması ve Polonyalılara kötü davranılması, İngiliz kamuoyunda Rusya aleyhine duyguların çıkmasına neden olmuştu. Avrupa özgürlükleri, Doğu’nun bu tiranının baskısından kurtarılmalıydı. Dolayısıyla, Avrupa sistemi korunmalı ve Rusya’nın şimdi zorla değiştirmeye çalıştığı güç dengesi sağlanmalıydı. Üstelik, Macar ulusal kahramanı Louis Kossuth ve öteki Macar mültecilerine Osmanlı Devletinin kapılarını açması ve bunlara iltica hakkı tanıması, Londra’da Osmanlı sultanının prestijini arttırmıştı. Fransa, değişik düşüncelerle ama İngiltere’nin yanında savaşa katıldı. III. Napolyon, İngiltere’nin tam aksine güç dengesini kendi lehine yıkarak Fransa’ya Avrupa’da üstünlük sağlamak istiyordu. Kendisine göre, amcası Büyük Napolyon’un en büyük hatası İngiltere ile gereksiz çatışmaya girişmesiydi. Fransa’nın başarısının anahtarı ise İngiltere ile anlaşmaktan geçiyordu ve Kırım savaşı da bunun için çok iyi bir fırsattı. İngiltere ile Fransa’nın ortak düşünceleri ise, Rusya’nın Avrupa kıtasının dışında tutulmasıydı. Avrupa’nın büyük devletlerinin koalisyonu, yanlız güç dengesini korumakla kalmaz, aynı zamanda Rusya’yı da Avrupa dışında tutabilirdi. Böylece Rusya, “büyük devlet” statüsünden aşağı indirilebilir, Polonya yeniden kurulabilir, Osmanlı Devleti zamansız bir parçalanmadan kurtulabilir ve Fransa da isteğine uygun olarak Avrupa’da yeniden üstün duruma geçebilirdi. Orta Avrupa devletleri ise bu düşünceleri tam paylaşmadılar. Prusya, ileride kurmayı tasarladığı Alman ulusal birliği için Rusya’nın yardımına ihtiyaç duyabilirdi. Avusturya için ise, savaş alanı ve Rusya çok yakında, “Tanrı ise çok uzaktaydı”. Savaşın sonunda Rus gücü zayıflayabilirdi, ama bunun somut bir biçim alması yapılacak barış antlaşması ile gerçekleşebilirdi.
__________________